Hoe heb je geleerd om te fietsen? Had je er simpelweg talent voor? Stapte je als kind voor het eerst op de fiets en reed je weg?
Een leerproces is vallen en opstaan. Uiteindelijk lukt het je wel, als je blijft oefenen en feedback krijgt op wat je goed en minder goed doet. Je moet door het oncomfortabele proces heen om de vaardigheid uiteindelijk geleerd te hebben. Maar we groeien op in onze cultuur en vergeten soms hoe dat ook alweer ging: leren. Dit komt door het denken in talent.
Verwant aan het talent denken is de ‘fixed mindset’: het idee dat kwaliteiten aangeboren en onveranderbaar zijn. Simpelweg: ze komen voort uit aangeboren talent. Mensen verschillen in hoe ‘fixed’ hun mindset is. Wil jij weten hoe dat bij jou zit? Hoe reageer jij op tegenslag? Denk je dat een tegenslag (een slechte prestatie, verloren tennispartij, een verloren aanbesteding) een uiting van jouw talent is? Of denk je dat het een uiting is van het moment en van factoren die te maken hebben met dingen die je kunt beïnvloeden (zoals concentratie, techniek, hulp)? Heb je een fixed mindset dan staat er bij verlies een onveranderbaar kenmerk op het spel: jouw aangeboren en vaststaand talent. Positieve feedback bevestigd dan wat je al wist: jij bent uniek.
Een voorbeeld. John McEnroe speelde jarenlang tennis op topniveau. Hij stond erom bekend vreselijk boos te worden als hij of anderen een fout maakte. Check dit filmpje maar eens https://bit.ly/3oXcwQz. Hij was een heel goede tennisser die echter geen Grand Slam meer won na zijn 25ste. Contrasteer dat eens met Roger Federers winst op de Autralian Open in 2018, zijn 20ste Grand Slam overwinning op 36- jarige leeftijd. Was het talent van Roger zoveel groter dan dat van John?
Ik heb 12 jaar lang op een redelijk niveau getennist en helaas leek ik qua mindset en persoonlijkheid veel meer op John dan op Roger. Ik heb aardig wat rackets versleten door het betere gooi- en smijtwerk. Waarom werd ik dan zo vaak zo boos? Het gaat erom wat er op het spel stond. Voor mij stond mijn eigenwaarde op het spel. Dit is een kenmerk van de ‘fixed mindset’. Negatieve kritiek of feedback (een verloren partij) was een directe afwijzing van mij. Dit roept zoveel interne onrust op dat het prettiger is om de schuld aan anderen of omstandigheden te geven. Dat is dan ook wat McEnroe vaak deed. McEnroe wilde het imago dat hij een fantastische speler was te allen tijde vasthouden. En dus viel hij anderen aan zodra de situatie ook maar in die richting te interpreteren was. Hij hield niet van trainen. Hij zag trainen als een teken van zwakte: er was iets mis met hem en zijn talent. Ter vergelijking, Roger Federer, is altijd gericht op verbetering. Lees deze quote van hem eens:
‘ I always questioned myself in the best of times. Even when I was world number one for many months in a row. What can I improve? What do I need to change? If you don’t do anything or you just do the same thing over and over again you stay the same. Staying the same means going backwards. It’s important to for me to actually hear criticism sometimes. That’s what makes me a better player. ‘
Hoe je op feedback (positief én negatief) reageert, definieert jouw groeimogelijkheden. Wanneer je jouw prestaties kunt zien als een indicatie van het moment en gefocust bent op wat jij een volgende keer beter kunt doen, help je jezelf beter presteren. Dit is de ‘growth mindset’. Simpelweg: jouw kwaliteiten kun je ontwikkelen door inspanningen, leer strategieën en hulp van anderen. Wanneer je jouw prestaties ziet als een uiting van jouw aangeboren en vaststaande kwaliteiten (talent), maak je het jezelf veel moeilijker een volgende keer te presteren. Want dan wil je het idee van jezelf als ‘talent’ gaan beschermen. En dat bevordert niet dat je blijft oefenen en proberen. Want je zou het feit dat je uniek bent kunnen verliezen. Een verlies is dan een vreselijke klap voor jouw zelfbeeld. De angst om nog eens tegen zo een klap aan te lopen wordt groter, wat ertoe kan leiden dat je alleen makkelijke uitdagingen kiest of het niet eens probeert. De oplossing is je geloof in culturele concepten als talent op te geven en in plaats daarvan te investeren in het vergroten van jouw kennis en vaardigheden en hulp om het een volgende keer beer te doen.
Talent denken is een cultureel fenomeen. Veel mensen denken in termen van talent, waardoor het een levendig idee is. Het is soms aantrekkelijk om te geloven in het feit dat je een uniek en bijzonder mens bent. Bovendien is het voor anderen een makkelijke verklaring voor prestaties. Ze zien alleen de prestaties, niet alles in het leven dat ervoor heeft gezorgd dat een persoon iets kan. Wanneer je anderen of jezelf betrapt op het talent denken, daag hen en jezelf dan uit om verder te denken. Herinner hoe je hebt leren fietsen.
